تبریز
تبریز یکی از شهرهای بزرگ ایران و مرکز استان آذربایجان شرقی است. این شهر، بزرگترین شهر منطقه شمالغرب کشور و قطب اداری، ارتباطی، بازرگانی، سیاسی، صنعتی، فرهنگی و نظامی این منطقه شناخته میشود. براساس آخرین سرشماری مرکز آمار ایران که در سال ۱۳۹۰ صورت.. گرفته، شهر تبریز با جمعیتی بالغ بر ۱۴۹۴۹۹۸ نفر، چهارمین شهر پرجمعیت ایران پس از شهرهای تهران، مشهد و اصفهان محسوب میگردد. این شهر بهدلیل جای دادن بسیاری از کارخانجات مادر و بزرگ صنعتی در خود و نیز وجود بیش از ۶۰۰ شرکت قطعهساز در آن، دومین شهر صنعتی کشور پس از تهران بهشمار میرود و بهدلیل صنعتی بودن، یکی از مهمترین شهرهای مهاجرپذیر ایران محسوب میشود. پس از بهرهبرداری از آزادراه نبیاکرم (ص)، میزان مسافرپذیری تبریز رو به افزایش نهاد و این شهر پس از مشهد بهعنوان دومین شهر مسافرپذیر کشور مطرح گردید.
شهر تبریز به علت قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم، از دیرباز مرکز مبادله میان خاور دور و اروپا بوده است و وصف بازارهای آن در خاطرات بسیاری از بازرگانان و جهانگردان آمده است. جاده ابریشم (جاده قدیمی تجارت چین) که بیش از دو هزار سال پیش مورد استفاده بود؛ کماکان در جهان بسیار شهرت دارد. جاده ابریشم بهعنوان پلی بین چین و کشورهای اروپا، آسیا و آفریقا برای تبادلات مادی و تمدنی شرقی و غربی سهم مهمی ادا نموده است. رونق مبادلات تجاری و فرهنگی تبریز و مرکزیت اقتصادی این شهر در طول سدهها، به پیشرفت و گسترش نهادهای مدنی و اجتماعی تبریز منجر شده است. بهویژه در دوران قاجار، تبریز بهسبب همجواری با روسیه و عثمانی و نزدیکی این شهر به راههای ارتباطی غرب، نقطه آغازین بسیاری از پیشرفتها در سطح کشور بوده است. در این دوران، بسیاری از جنبشهای فکری، تحولات اجتماعی، اقتصادی و فنی و بسیاری از نهادهای مدنی پیش از تهران و دیگر نقاط ایران، در این شهر شکل میگرفت. بسیاری از اولینهای تاریخ ایران مانند اولین چاپخانه، اولین سینمای عمومی، اولین کودکستان و اولین مدرسه کر و لالهای ایران، ادبیات نوین، نمایشنامهنویسی به زبان فارسی و ترکی آذربایجانی، اولین خیابانی که در ایران دارای برق شد و … در تبریز بودهاند.
در سال ۲۰۱۳ میلادی، وزرای گردشگری جهان اسلام در اجلاسی هر کدام یک شهر را بهعنوان شهر نمونه گردشگری به سازمان همکاریهای اسلامی (OIC) معرفی کردند و از طرف کشورمان نیز شهرهای تبریز و یزد معرفی شده بودند که در نهایت، در نهمین اجلاس وزرای گردشگری این سازمان در سال ۲۰۱۵ میلادی در کشور نیجر، تبریز با اکثریت آراء بهعنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی در سال ۲۰۱۸ انتخاب شد. آنچه از میان معیارهای ارائهشده برای تبریز مورد توجه اعضای این اجلاس قرار گرفت؛ وجود مناطق گردشگری، زیرساختهای مناسب، تعداد موزهها، تعداد رویدادهای برگزارشده، انتخاب تبریز بهعنوان شهر جهانی فرش دستباف و تعداد زیاد گردشگران داخلی و خارجی بود.
ثبت ۱۸۰۰ اثر تاریخی، طبیعی و ناملموس در فهرست آثار ملی و ۲ اثر در فهرست جهانی یونسکو، انتخاب تبریز بهعنوان شهر جهانی فرش دستباف و پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی در سال ۲۰۱۸ نشان از توانمندیهای زیاد حوزه گردشگری در این شهر دارد.