دانشگاه تبریز
آموزش عالی در ایران قدمتی بسیار دیرینه دارد. در دوره هخامنشیان (۳۳۰-۵۵۹ ق. م.) لازمه خدمات دولتی، تحصیلات عالیه در رشته حقوق بود و رشته‌هایی چون پزشکی، حساب، جغرافیا، موسیقی، ستاره‌شناسی و علوم نظامی نیز تدریس می‌شد. در دوران ساسانیان، دانشگاه جندی‌شاپور مرکزیت جهانی داشت و جویندگان علم از نقاط گوناگون جهان برای تحصیل در رشته‌هایی همچون فلسفه، ستاره‌شناسی، الهیات، حقوق و پزشکی به این دانشگاه روی می‌آوردند. پس از شکوفایی تمدن اسلامی نیز بیت‌الحکمه‌های متعددی در جهان اسلام تأسیس شد که در این میان، نقش آذربایجان به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین خاستگاه‌های تمدن بشری، بسیار مهم و تأثیرگذار بود و مراکز بزرگ علمی در آن تأسیس شد. ربع رشیدی به‌عنوان بزرگ‌ترین و ارزشمندترین مجموعه آموزشی جهان اسلام در تبریز ایجاد گردید. این مرکز آموزش عالی که انواع علوم زمان در آن تدریس می‌شد؛ همچون شهری علمی و صنعتی شامل پنج قریه، دارالشفاء، دارالسیاده، مسجد، کتابخانه، ضربخانه سکه، خانقاه، دارالصنایع و کارخانه‌های نساجی و کاغذسازی بود. همچنین در مراغه بزرگ‌ترین رصدخانه جهان برپا شد که در آنجا دانشمندان از مناطق مختلف جهان نه تنها در ستاره‌شناسی بلکه در ده‌ها علم مرتبط با آن به تحقیق و پژوهش مشغول بودند و در کتابخانه آن حدود ۴۰۰ هزار جلد کتاب وجود داشت.
دانشگاه تبریز با این پیشینه درخشان به خواست عمومی مردم در سال ۱۳۲۶ با دو دانشکده ادبیات و پزشکی کار خود را آغاز نمود و در حال حاضر با داشتن بیش از ۲۱ دانشکده، ۱۰ پژوهشکده و گروه پژوهشی، ۵ قطب علمی، بیش از ۸۰۰ نفر عضو هیئت علمی، ۲۴۰۰۰ نفر دانشجو و ۱۰۰۰ نفر پرسنل اداری در ۲۰۹ رشته دکتری تخصصی، ۳۲۲ رشته کارشناسی ارشد، ۱۶۴ رشته کارشناسی و ۴ رشته کاردانی به تربیت نیروی انسانی ماهر و متخصص اهتمام دارد. این دانشگاه با برخورداری از امکانات منحصربه‌فرد علمی در شمال‌غرب کشور و با آزمایشگاه‌های بسیار مجهز در حوزه‌های مختلف، بیش از ۳۰۰ هزار جلد کتاب فیزیکی، ۸۰۰ هزار کتاب دیجیتالی، بیش از ۲۵ نشریه علمی–پژوهشی و اشتراک مجلات معتبر الکترونیکی و چاپی دنیا در خدمت پژوهشگران است و تاکنون ۳ نفر از اساتید آن به‌عنوان چهره ماندگار کشور، ۲۰ نفر به‌عنوان استاد و پژوهشگر نمونه کشوری و ۵ نفر به‌عنوان دانشمند جهان اسلام معرفی شده و تعداد زیادی از فارغ‌التحصیلان این دانشگاه در پست‌های مهم سیاسی و اجرائی کشور عهده‌دار مسئولیت هستند.
دانشگاه تبریز علاوه بر فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی در امر گسترش آموزش عالی در منطقه شمال‌غرب کشور نیز نقش برجسته و ارزنده‌ای داشته و دانشگاه‌های محقق اردبیلی، مراغه و بناب از آن منشعب شده‌اند. همچنین، این دانشگاه هم‌اکنون در شهرهای مرند، اهر و میانه دارای دانشکده اقماری بوده و در منطقه آزاد تجاری ارس نیز یک پردیس بین‌المللی دارد.
همچنین، دانشگاه تبریز در عرصه بین‌المللی نیز بسیار فعال بوده و با دانشگاه‌های کشورهای مختلف جهان از جمله فرانسه، ایتالیا، آلمان، ژاپن، ترکیه، آذربایجان، تاجیکستان، قبرس، تایلند و … بیش از ۵۰ قرارداد و تفاهم‌نامه همکاری امضاء نموده و در اتحادیه‌های بزرگ بین‌المللی از جمله اتحادیه دانشگاه‌های جهان (IAU)، اتحادیه دانشگاه‌های بین‌المللی (IUC) و اتحادیه دانشگاه‌های منطقه قفقاز (KUNIB) حضوری فعال دارد.
کمپ دانشگاه تبریز با دارا بودن ۶۰۰ هکتار مساحت، فضای سبز بسیار دلنشین و بیش از ۵۰ هزار اصله درخت در محیطی آرام و با امکاناتی همچون بازارچه دانشجویی، نانوایی، خشک‌شویی، دفتر پستی، عکاس‌خانه، مسجد، کانون‌های فرهنگی و هنری، سینما، نمایشگاه‌های دائمی، موزه‌های ارزشمند، استادیوم و سالن‌های ورزشی مجهز، آژانس مسافرتی، مرکز بهداشت، مرکز مشاوره، داروخانه، مهد‌کودک، باغ گیاه‌شناسی و … همچون شهری کوچک همه امکانات و تسهیلات لازم برای رفع نیازهای اولیه دانشگاهیان را در خود فراهم آورده و با امید به آینده به فعالیت علمی خود ادامه می دهد.
اساتید و دانشمندان برجسته بسیار زیادی در این دانشگاه مشغول تحقیق و تدریس هستند که تعداد زیادی از آن‌ها عناوینی چون یک‌در‌صد دانشمندان برتر جهان، دانشمندان برتر جهان اسلام، چهره‌های ماندگار و اساتید پرتألیف کشور را کسب نمود‌ند. در سال‌های اخیر بیش از ۲۰ نفر از اساتید این دانشگاه به‌عنوان اساتید نمونه و استاد و پژوهشگر برتر کشوری انتخاب و معرفی شده‌اند.
در سال ۱۳۹۷ مصادف با هفتادمین سالگرد تأسیس دانشگاه تبریز، آیین‌های بزرگداشت هشتمین سده آموزش عالی در تبریز و هفتادمین سالگرد تأسیس دانشگاه تبریز همزمان با رویداد تبریز ۲۰۱۸ در این دانشگاه برگزار شد. برگزاری همایش، تهیه کتب مختلف و سالنامه با محوریت نخبگان، اساتید و مشاهیر برجسته دانشگاه، ایجاد نمایشگاه دائمی تاریخچه مصور دانشگاه، چاپ تمبر یادبود، تجلیل از برترین‌های دانشگاه و افراد مؤثر در توسعه دانشگاه تبریز به‌ویژه خیرین، تهیه سرود دانشگاه، ضرب سکه، مبادلات علمی و فرهنگی دانشگاه تبریز با شهرهای خواهرخوانده تبریز و … از جمله این برنامه‌ها بود.